Ülkemizde yaygın bir şekilde kümes hayvancılığı yapılmaktadır. Yaygın olmasının sebepleri ise yumurtalarının satılarak gelir elde edilmesi ve et üretiminde kullanılmasıdır. Yumurtalar büyüklüklerine göre numaralandırılır ve fiyatları değişiklik göstermektedir. Bu sebeple tavukların yıllık ne kadar yumurta verimi sağladığı oldukça önemli bir detaydır. En çok yumurta yapan tavuk cinslerini, çeşitlerini ve özelliklerini araştırdık.
En Fazla Para Kazandıran Tavuk Cinsleri
En çok kazandıran tavuk cinslerini sıralayacak olursak bunlar aşağıda gibidir;
- Ligorin (Leghorn) Tavuğu
- Lohman Brown Tavukları
- Rhode Islan Red ( RIR) Tavukları
- Nick Brown Tavukları
- Atak – Ataks Tavukları
- Atabey Tavukları
- Amrock Tavukları
- Plymouth Rock Tavukları
- Sussex Tavuk
- Tinted Yumurta Tavuğu
- Brahman Tavuğu
- Australop Tavuğu
- Bielefelder Tavuk Cinsi
- Appenzeller Tavuğu
- Marans Tavuk
- Ameraucana Tavuğu ( Mavi Yumurta Yumurtlayan Tavuk )
- Araucanas Tavuk ( Yeşil Yumurtacı )
- Krem Legbar ( Cream Legbar ) Tavuk
- Easter Egger ( Paskalya ) Tavuğu
- Fizan Tavuğu
Ligorin (Leghorn) Tavukları
Beyaz yumurtacıların en çok beslenen ve dünyada en çok yaygın olanıdır.
- İtalya kökenli olan bu tavuk çeşidi en fazla yumurta yapan tavuk ırklarının öncülüğünü yapmaktadır.
- Yıllık yumurta verimi 320-340 yumurtaya tekabül etmektedir.
- Yem tüketimi de diğer ırklara göre düşük olan Ligorin tavuğu günde en fazla 100 gr yem tüketmektedir.
- Küçük bir cüsseye sahiptir.
- 16. haftada yumurta üretimine başlayan bu ırk gezen yani salma tavukçulukta 20 haftaya kadar çıkmaktadır.
- Ülkemizde pek yaygın olarak beslenen bir tür değildir.
- Bunun sebebi yumurtasının beyaz renge sahip olmasıdır.
- Beyaz yumurtanın organik olamayacağı kanısından dolayı organik yumurta üretimi sektöründe beslenmemektedir.
- Et üretimi için ideal bir cins değildir. Beyaz türü yaklaşık 2 kg’dir.
- Yumurtaları ortalama 65-70 gr aralığındadır.
- Ligorin tavuklarının da 15 çeşidi bulunmaktadır.
Lohman Brown Tavukları
- Yıllık ortalama 300 yumurta üretme kapasitesine sahip bu tavuk cinsinin belli yumurtlama dönemleri vardır.
- Bu dönemler sona erdiğinde etinden faydalanılabilir.
- Kahverengi yumurta üretimi yapan bu tavuklar günlük 100 gr yem tüketirler.
- 16-18 haftalık olduğunda yumurta yapmaya başlarlar.
- 150 günde %50’lik bir verim sağlarlar.
- Salma ve organik tavukçulukta ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Ligorin ırkına göre daha sakindir.
- Kısa sürede yumurta yapmaya başlaması, yem tüketiminin az olması yaygın olarak tercih edilmesinin sebeplerindendir.
- Endüstriyel bir ırk olması nedeni ile doğru verim alabilmek için doğru koşullarda beslemek gerekmektedir.
- Verimi yüksek olarak aldığınız tavuğunuz bakım şartlarına göre daha az verim elde edebilir.
- Bu tamamen sizin sağladığınız şartlarla alakalıdır.
- Aşılarını zamanında yaptırmanız gerekmektedir.
- Yeşillik tüketmesi protein bakımından önemli bir faktördür.
Rhode Islan Red Tavukları (RIR)
Bu hayvanın adı ABD’de bir ada olan Rhode’dan gelmektedir.
- Dayanıklı, uysal, hem et hem de yumurta değeri yüksek olan tavuklardır.
- Yumurta renkleri kahverengidir.
- Bu özelliklerin hepsine sahip olması nedeni ile saf kandır denilebilir.
- Kırmızı ve beyaz iki çeşidi bulunmaktadır.
- Ancak kırmızı renkte olanları tercih edilmektedir.
- 65-70 gr ağırlığında yılda yaklaşık 200 yumurta yaparlar.
- Horozu yaklaşık 4 kg, tavuğu ise yaklaşık 3,5 kg‘dır.
- Yumurta verimini kaybeden tavuklarınız üzerinden et verimi de sağlayabilirsiniz.
- Kırmızı renkli tavukların güneş ışığına maruz kaldığında renginde açılma olabilir.
- Tüy yapısı bakımından kabarık değildir.
- Bu yüzden et yapısı kolayda fark edilebilir.
- Kötü hava koşullarına oldukça dayanıklıdır.
- Gezmeyi seven bir tavuk cinsidir.
- Bu yüzden salma tavukçuluk için uygundur.
- Sağlıklı dişiler yetiştirilme şartlarınıza göre haftada 5-7 yumurta yapabilmektedir.
- Yumurta fiyatları 8-12 TL arasındadır.
Nick Brown Tavukları
- Salma tavukçulukta 18-20 hafta arasında yumurta yapmaya başlarlar.
- Gezen tavukçuluk tabirine uygun ırklardan biridir.
- Kahverengi yumurta üreten Nick Brown tavukları yıllık 250-300 adet yumurta üretimi yapabilmektedir.
- Günlük yem tüketimleri 100-110 gr arasında değişmektedir.
- Lohman Brown tavuk türü ile benzer özellikler göstermektedir.
- Aşılamasına dikkat ettiğinizde tavuğunuzun veriminde hiçbir kayıt olmayacaktır.
- Kümes ısısına ve ışıklandırılmasına ne kadar özen gösterilirse yani bakılma koşulları ne kadar iyi olursa tavukların yumurta üretimi o derece artmış olacaktır.
- Özellikle tavuğunuzdan yüksek verim bekliyorsanız ona sunduğunuz şartlar da elverişli olmalı ve bakımı hakkında bilgili olmalısınız.
- 4-5 aylık olduğunda yumurta yapmaya başlarlar.
- Yumurta sektöründe çalışan birçok firmanın bu tavuk cinsini yaygın olarak kullandığı bilinmektedir.
- Kümese alışması zor bir tavuk cinsidir.
- Fakat alıştığında verim elde etmek kolay olmaktadır.
- Köy tavukları ile benzer özellikler gösteren bu cinsin çift sarılı yumurtladığı da görülmüştür.
- Salma tavukçulukta ki ömürleri 24 aydır.
- Tavuk yumurta üretimini bıraktığında organik et tavuğu haline dönüşmektedir.
- Ağırlığı 2,5 kg’ye kadar varabilmektedir.
Atak – Ataks Tavukları
Bu ırk Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü’nde geliştirilen bir hibrit tavuk ırkıdır. Uzun süren çalışmaların ardından yumurtalık olarak, Türkiye’nin ürettiği yerli tavuk ırklarından olmuştur. 16. haftasında yumurtlama yaptığı gözlenmiştir. Fakat salma tavukçulukta bu 20.haftayı bulmaktadır.
- Salma tavukçuluk ve organik yumurta öğretiminde yaygın olarak kullanmaya başlanmıştır.
- Tam bir bahçe tavuğu özelliği taşıdığı için bakıma elverişlidir.
- Yıllık ortalama 250-270 adet yumurta üretebildiği tespit edilmiştir.
- Verim miktarı mevsime ve bakım şartlarına göre değişkenlik göstermektedir.
- Her gördüğünüz siyah tavuk atak-s tavuk cinsidir anlamına gelmez.
- Bu yüzden tavuk alırken dikkatli olmanız gerekmektedir.
- Alacağınız tavuğun 1.kan olmasına özen göstermeniz gerekmektedir.
- Yumurta rengi krem ile pembemsi renkler arasında değişmektedir.
- Günlük 120-125 gr yem tüketimi yapmaktadır.
- Yumurta ağırlıkları 65-70 gr arasında değişmektedir.
- Atak ve Atak-S tavuk ırkı yurt dışından tavuk alımına karşı yerli tavuk amacı ile üretilmiştir.
- Türkiye Patent Enstitüsü tarafından tescillenmiş olan Atak ve Ataks tavukları kötü hava şartlarına dayanıklıdırlar.
- Olgunlaşmış halleri 2000 gr’a varabilmektedir.
- Tek dezavantajı yem tüketiminin diğer tavuklara göre biraz fazla olmasıdır.
- Koşulları uygun olarak sağlandığında L boy ve çift sarılı üretim yapabilmektedirler.
- Son dönemlerde çokça tercih edilmektedir.
Sahibinden.com’daki kümes hayvanları ilanları için tıklayınız.
Atabey Tavukları
- Yine yerli tavuk ırklarımızdan olan, Ankara Araştırma Enstitüsünce beyaz yumurta üreticiliği için geliştirilen,
- Ürkek mizaçlı, gürültüye karşı biraz hassas, kötü çevre koşullarına dayanıklı, yem değerlendirme yeteneği iyi, beyaz tüylü, hızlı tüylenen, hibrit yumurta tavuğu ırkıdır.
- Yumurtlama döneminde günde yaklaşık 100 gr. yem tüketimi olmakta, 72 haftalık dönemde günlük 310-320 arasında beyaz yumurta verimine ulaşan Atabey Tavukları en fazla para kazandıran tavuk türlerindendir.
Amrock Tavukları
Amerika kökenli olan bu tavukların hem et hem de yumurta verimi bulunmaktadır.
- Sakin bir cins olmasına rağmen orta hızda gelişim göstermektedirler.
- Et ve yumurta verimi fazla olduğu için ülkemizde sıklıkla tercih edilmektedir.
- Yumurtaların rengi açık kahverengidir.
- Yıllık yumurta verimi 250 civarındadır.
- 8-12 yıl ömürleri olan bu ırkın tavukları yaklaşık 3 kg’yi bulmaktadır.
- Zor şartlara karşı elverişlidir.
- Plymouth Rock ırkı melezidir.
- Et kalitesi mükemmel olan bu ırk ülkemizde süs tavuğu olarak da kullanılmaktadır.
- Tüy rengi siyah beyaz ya da tamamen siyah ya da beyazdır.
- Göz çevresi kırmızıdır.
- Kısa boylu bir tavuk ırkıdır.
- Sağlam bacaklara sahiptir.
- Parazit ve hastalıklara direnme gücü yüksektir.
- Bakımı kolaydır.
- Civcivleri hızla olgunluğa ulaşırlar.
Plymouth Rock Tavukları
- Renk olarak 7 çeşidi bulunmaktadır.
- Beyaz çubuklu modeli en çok bilinenleri arasındadır.
- Tavukların gelişim süreci sonrası ağırlıkları 3-3,5 kg’yi bulmaktadır.
- Horozları ise 4 kilo civarındadır.
- Yumurta renkleri kahverengidir.
- 60-70 gr arasında değişen yumurtalar üretmektedirler.
- Kombine oldukları için orta büyüklükteki hayvanlardır.
- Et verimleri iyi seviyededir.
- Deri ve bacak renkleri sarıdır.
- Ortalama 6 aylık olduklarında yumurtlama sürecine girerler.
- Zorlu hava koşullarında verim düşmekte fakat yine yumurta vermeye devam etmektedirler.
- Zor hava şartlarına ve elverişsiz bakım ortamlarına dahi elverişli bir hayvandır.
- Uçucu özellik taşıyan hayvanlar oldukları için bahçesi olan üreticiler tercih etmektedirler.
- Saldırgan değildirler.
- Ülkemizde bu ırk ilk kez 1954 yılında Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü tarafından üretilmiş yerli tavuk ırklarındandır.
- Halk arasında çilli tavuk cinsi diye bilinerek isimlendirilmeye başlanmıştır.
- TAE tarafından ticari kuruluşlara temin edilebilmektedir.
- Dünyanın gördüğü ilk kombine tavuk olması bakımından önemlidir.
- Fakat sonraları melezleşerek özelliklerini kaybetmişlerdir.
Sussex Tavuk
Anavatanı Roma olan bu tavuk türü iki amaçla kullanılmaktadır.
- Bunlardan biri et üretimi için diğeri ise yumurta içindir.
- Yumurta tavuğu et tavuğunun büyüklük açısından dörtte birine sahiptir.
- Tür içinde ayrım yapmak zordur.
- Çünkü kahverengi, kırmızı, benekli, beyaz, gümüş ve daha bir çok rengi bulunmaktadır.
- Görüntü itibari ile diğer tavuklara göre daha güzeldir.
- Dikdörtgen yapılı bir tavuk ırkıdır.
- Tavukların ağırlığı 3 kiloyu aşkındır.
- Horozları ise 4 kiloyu bulmaktadır.
- 30-40 hafta arasında değişen bir kuluçka süresi bulunmaktadır.
- Ortalama olarak yıllık 260-280 adet yumurta üretimi yapabilmektedir.
- Yumurta renkleri kırmızı ve beyazdır.
- Açık alanlarda yetiştirildiğinde yumurtlama miktarı da fazla olacaktır.
- Et bakımından özellikle horozu tercih edilmektedir.
- Geniş ortamda bakılırsa dayanıklılıkları artar.
- Sıcak aylarda kuluçkaya yatarlar.
- Hareketli fakat uysaldırlar.
Tinted Yumurta Tavuğu
- Beyaz renk görünüme sahip olan doğa şartlarına dirençlidir.
- Yıllık 300-350 adet yüksek yumurta yapma kapasitesine sahiptir.
- 80-90 gr. günlük yem tüketimi olan ve son zamanlarda tercih edilen tavuk cinsidir.
Bielefelder Tavuğu Cinsi
- Almanya’da yerli tavuk olarak bilinmektedir.
- 2,50 ile 3,25 kg arasındadır.
- Yıllık ortalama 20- 230 adet yumurta verimi sağlar.
- Yaşam süreleri 8-12 yaşına kadardır.
- Yumurtlama dönemleri 6 aylık gibi bir sürede başlamaktadır.
- Ağırlıkları 6 gr. 15 dereceye kadar olan ortamlarda yaşarlar.
- Sıcak bir yere ihtiyaç duyarlar.
- Yumurtaları kahverengi ve büyük beneklidir.
- Köy ve salma tavukçuluk için yetiştirilmeye uygundur.
Appenzeller Tavuğu
- Ağırlıkları ortalama olarak 1.6 kg’dır.
- 200 adet yumurta verimleri vardır.
- Anavatanı İsviçre’dir.
- Yumurtaları uzun, ince ve beyaz renklidir.
- Dağlık alanlarda yaşamaya alışkınlardır.
- Dışarıyı ve toprağı severler.
- Kümeste rahat edemezler.
Brahman Tavuğu
- Gösterişli, paçalı, sıcak ve soğuk iklim koşullarına karşı oldukça dayanıklı, iki renkli, tipik Asya ırkı özelliğine sahip iri bir ırktır.
- Yetişkinliğe ulaştıklarında ağırlıkları yaklaşık olarak 4,5 kilo ile 5,5 kilo arasında olan Brahman tavuklarının ağırlıkları, cinslerine ve yetiştirildiği yerlere göre değişkenlik göstermektedir.
- Brahman tavuğu yumurtasının yıllık verim ortalaması 100-150 arasındadır.
- Bu cins tavukların olgunluk ve büyüklüğe ulaşmaları neredeyse 2 yıl sürer.
- Hastalıklara karşı dirençli oldukları için kolay kolay hastalanmayan, sakin ve rahat tavır gösteren, heybetli bir yapıya sahip paçalı tavuk cinsidir.
- Sakin ve rahat tavırlı Brahman tavuğu dünyada en fazla Amerika Birleşik Devletlerinde yetiştirilmekte olduğu bilinmektedir.
- Brahman light, black, gold, dark ,dev, blue, barred gibi birçok cinsi ve ismi olan, oldukça gösterişli ve güzel üretilen paçalı tavuk cinsleridir.
- Brahma tavuk fiyatları cinslerine göre değişkenlik gösterme olup, isteğe göre üretici veya satıcılar ile irtibata geçtiğinizde, bu tavuk cinsleri ve fiyatlarını öğrenebilirsiniz.
Australop Tavuğu
- Avustralya kökenli olan Australop tavuk, yumurta veriminde uzun süre düşüşü olamadan, neredeyse her gün orta irilikte kahverengi yumurta veren, bu özelliğini yaklaşık 7 yıl gibi uzun sürdürebilir.
- Siyah,beyaz ve mavi renkleri bulunur.
- Soğuk kış şartlarında bile yumurta verimini düşürmeyen, günde 2 yumurta veren, sık yumuşak tüylüdür.
- Austalorp tavuklarının canlı ağırlıkları 2,5-3,2 kg. horozlarının da 3,5-4,2 kg. arasındadır.
- Yumurta verimi yanında et verimi de oldukça iyidir.
- Yılda 364 adet yumurta yaparak (Neredeyse her gün yumurtlayan tavuk olarak) rekor kırmış bir ırktır.
Marans Tavuk
Marans Tavuk, Endonezya ve Hindistan’dan taşınan dövüş tavuklarından çıkan yerel yabani tavuklarla oluşturulan bir tavuk türüdür.
- Ana vatanı İngiltere olup 1800’lü yıllarda Fransa’da melezlenmiştir.
- Hoş giden tüyleri ve siyah, siyah bakır, kara kuyruklu, buff, kolomb,devletdesekli.com guguklu, sarı cuckoo, buğday ve beyaz renlerde olup, yağın olarak sarı cucko ve siyah bakır renk tonları olan “çikolata yumurtlayan” tavuk olarak bilinmektedir.
- Ülkemizde nadir bulunan süs tavuklarındandır.
- Marans Tavuğunun, Koyu kahverengi (Çikolata rengi ) , krem ve beyaz renklerde yıllık 160-220 adet arasında 60-75 gr. ağırlığında yumurta verimi olup, hastalık ve virüslere karşı dayanıklı, bakımı kolay ,yem tüketimi konusunda verimlidir.
- Çabuk yağ yapan yapıları olduğu için salma tavuk (gezen tavuk) olarak yetiştirilmesi daha iyidir.
Ameraucana Tavuğu (Mavi Yumurta Yumurtlayan Tavuk)
- Ameraucana tavuğu, mavi yumurta tavuğu olarak adlandırılan ırklardan biridir.
- Adından anlaşılacağı gibi Amerika kökenlidir.
- Yumurtaları mavi renktedir.
- Ağırlıkları ortalama 2,5 kg civarında olup, yılda ortalama 220-250 arasında yumurta verimi vardır.
- Ülkemiz mavi renk yumurta yetiştiricilerinin en çok tercih ettiği türdür.
- Siyah ,mavi, mavi-buğday, gümüş, beyaz, buğday ve kahverengi kırmızı renkleri olan Ameracuana tavuğu 2-2,5kg. horozları ise 2,5-3 kg. ağırlığa ulaşmaktadır.
- Astım hastalığına iyi geldiğine inanılan mavi renk yumurta haricinde diğer renklerde de yumurtlamaktadır.
- Çoğunlukla sakin bir yapıya sahiptirler, gözlerinin altından uzayan tüyler ve sakalları olan, koyu kırmızı gözlü, ortalama ömrü 7-8 yıl, soğuk iklim şartlarına dayanıklı, yaz mevsiminde sıcağı pek sevmeyen Ameraucana tavuk ırkı hastalık ve bakterilere karşı da dayanıklı, özgürlüğü sever yapıları vardır.
- Bu nedenle barınaklarının geniş olması tercih edilmelidir.
Araucanas Tavuk (Yeşil Yumurtacı)
- Ülkemizde genellikle yeşil yumurtlayan tavuk olarak bilinen Araucanas tavuk ırkı, yeşil renk ve mavi renk yumurta yapan tavuk cinsidir.
- Minyatür ve standart iki tür yapıya sahip Araucanas cinsi tavuklar sakin ve uysal hayvanlardır.
- Çeşitli renklerde olabilmektedirler.
- Orta hızda büyüyüp bazen gurk olabilmektedirler.
- Yetişkinliğe ulaştıklarında ortalama ağırlıkları 2,5 kg’ı bulmaktadır.
- Yıllık 150-200 arasında yumurta verimlilikleri vardır.
- Kulak tutamlarına sahiptirler ,kuyruksuz gibi görünürler.
- Kulak yanlarında kapak görünümünde deri parçaları ve ucunda kulak tüyleri bulunur.
- Tüyler bazı cinslerinde iki kulak tarafında ,bazılarında tek kulak tarafında , bazılarında ise görülmemektedir.
- Kulaklarında tüyleri olmayanları “temizbaş” olarak adlandırılmaktadır.
- Araucana tavuklarının yumurtadan çıkarken, kulaklarındaki tüylerden dolayı ölüm oranları fazla olduğundan iki taraflı ve tek taraflı tüyleri olan cinslerin üretimleri kısıtlıdır.
Krem Legbar ( Cream Legbar ) Tavuk
- Hem açık ( gök) mavi hem de yeşil renk yumurtlayan , Anavatanı İngiltere olan, civciv çıktıkları ilk gün cinsiyetleri belirlenebilen, Cambridge Üniversitesi Genetik Enstitüsünde Barred Rockalr ile Kahverengi Ligorin tavukaların çaprazlaması ile oluşturulmuş olan tavuk ırkıdır.
- Çaprazlamada ki amaç çubuklu genini Ligorin tavuklara geçirmekti. Cream Legbar tavuklarda azda olsa Araucana kanı bulunmaktadır.
- Bu tez yumurtladığı mavi ve yeşil renk yumurtalardan anlaşılmaktadır.
- Legbar tavuklar Altın (Gold),Gümüş (Silver) , Krem ( Cream) Beyaz ( White) renklerinde ,yumuşak ipeksi tüyleri ve tepelerinde taçları olup, ender bulunan ırklar sınıfında yer almaktadır.
- Ligorin tavuk kanına sahip olmalarından dolayı yılda 200 ve daha üzeri 60gr.a varan ağırlıkta yeşil ve mavi renkli yumurta yapmaktadırlar.
- Yüksek yumurta verimleri yaklaşık 2 yıl sürmektedir.
- Legbar tavukların 4-5 aylık olduklarında yumurtaları toplanmaya başlar.
- Yetişkin ağırlıkları 2,5 kg ila 4 kg. arasında değişmektedir.
Easter Egger (Paskalya) Tavuğu
- Melez bir tavuk olan Easter Eggers tavuklar sadece mavi değil, yeşil yumurta, gül renkli yumurta, kahverengi yumurta, zeytin ve krem renklerinde yumurta vermektedir.
- Çok hoş görüntüsü ve soğuk havalara oldukça dayanıklı özelliği ile öne çıkmaktadır.
- Yılda ortalama 250 yumurta yumurtlarlar, ve serbest dolaşım kabiliyetleri yüksek ve dayanıklıdırlar.
- Yem ile beslenecekse sizi üzebilirler bu tavuk cinsi 140gr’dan aşağı yem yemezler.
Fizan Tavuğu
- Ana vatanı Fransa olan , dünyanın her yerinde yetiştirilebilen ,tepeli tavuk cinslerinden biri olan Fizan tavuğu şapkaya benzeyen tepeli,normal dörtten ziyade beş ayak parmağına sahip birkaç ırktan biridir.
- Küçük ve orta boy olmak üzere iki vucut yapısında olanları ve değişik renkleri altın,gümüş,sarı-beyaz , beyaz-gri,siyah-beyaz mevcuttur.
- Bazılarında sakal denilen alt gaga altında tüyleri olabilmektedir.
- Fizan tavuğunun senelik yumurta kapasiteleri 150- 200 adet arasında değişmektedir.
- Fizan tavukları değerli tavuk cinslerindendir.
- Bölgesel faktörleri de göz önüne alarak, en çok yumurtlayan tavuk cinslerinden herhangi birini seçerek organik tavuk yetiştiriciliğine başlayabilirsiniz.
Sermaye temin yolu ise bankalardan alacağınız kanatlı yetiştiriciliği için hayvan kredisi olabilir.